شرکت داروسازی ایلای لیلی (Eli Lilly) با همکاری شرکت نوپای آمریکایی Gate Bioscience وارد توافقی به ارزش بالقوه ۸۵۶ میلیون دلار شد تا نسل جدیدی از داروها با تمرکز بر درمان بیماری‌های صعب‌العلاج توسعه یابد.

این همکاری که روز پنج‌شنبه اعلام شد، شامل پرداخت اولیه (مبلغی که اعلام نشده)، سرمایه‌گذاری سهامی، پرداخت‌های مرحله‌ای برای توسعه، دریافت مجوز و تجاری‌سازی، به‌همراه حق امتیاز فروش جهانی به صورت پلکانی خواهد بود.

نقطه تمرکز این همکاری، مولکول‌هایی نوآورانه به نام «دروازه‌های مولکولی» (Molecular Gates) هستند؛ ترکیبات کوچکی که از خروج پروتئین‌های بیماری‌زا از سلول جلوگیری می‌کنند. این مولکول‌ها مسیر ترشح پروتئین‌ها از شبکه آندوپلاسمی – بخشی کلیدی از سلول برای ساخت پروتئین – را مسدود می‌کنند و در نتیجه می‌توانند از بروز بیماری جلوگیری کنند.

دانشمندهای دانشگاه رایس آمریکا به تازگی موفق شدن نوعی «پردازنده» بیولوژیکی طراحی کنن که می‌تونه مثل یک مدار منطقی داخل سلول‌های زنده کار کنه. این سیستم با استفاده از مکانیزم فسفریلاسیون (اضافه‌کردن گروه فسفات به پروتئین‌ها) ساخته شده و می‌تونه خیلی سریع، در حد چند ثانیه، به سیگنال‌های محیطی پاسخ بده.

نکته‌ی مهم اینجاست که برخلاف مدارهای ژنتیکی سنتی که با تغییر در بیان ژن کار می‌کنن و زمان‌بر هستن، این روش جدید از مسیرهایی استفاده می‌کنه که خود سلول به‌صورت طبیعی برای انتقال سریع پیام استفاده می‌کنه. یعنی به جای ساعت‌ها انتظار برای پاسخ‌دهی سلول، حالا داریم در مورد واکنش‌هایی در حد چند ثانیه حرف می‌زنیم.

مدارهایی که طراحی کردن کاملاً ماژولار هستن یعنی می‌تونی اجزای مختلف رو جدا جدا تنظیم کنی، بدون اینکه کل ساختار از بین بره. این یعنی می‌شه با دقت بالا، رفتار سلول رو در موقعیت‌های خاص برنامه‌ریزی کرد. به‌عنوان مثال، اگه یک نشانه از التهاب یا یک مولکول خاص مثل TNF-alpha تو محیط دیده بشه، این پردازنده بلافاصله فعال می‌شه و یه پروتئین ضدالتهاب مثل IL-10 تولید می‌کنه بعد که شرایط نرمال شد، خاموش می‌شه و به حالت استندبای برمی‌گرده.

این تکنولوژی کاملاً جدا از مسیرهای طبیعی سلول عمل می‌کنه و به اون‌ها آسیب نمی‌زنه. دقیقاً مثل یه مدار موازی که بدون دستکاری سیستم اصلی، وظیفه خودش رو انجام می‌ده.

در حال حاضر تیم تحقیقاتی در حال تست این سیستم روی مدل‌های سه‌بعدی تومور هست و دنبال راه‌هایی هستن که این مدارها رو با ابزارهای ایمن‌تر (مثل mRNA یا DNA غیرادغام‌شونده) به سلول منتقل کنن تا بشه در آینده به‌صورت درمانی ازشون استفاده کرد.

عملاً داریم وارد دوره‌ای می‌شیم که می‌شه سلول‌ها رو مثل نرم‌افزار برنامه‌نویسی کرد! با رفتار دقیق، پاسخ سریع، و هدف‌گیری کاملاً مشخص. چیزی که تا چند سال پیش فقط در حد فرضیه یا تخیل علمی بود، الان روی میز آزمایشگاهه.

دانشمندان دانشگاه فلوریدا موفق به ساخت واکسنی بر پایه mRNA شده‌اند که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را بدون نیاز به شیمی‌درمانی، جراحی یا پرتودرمانی، برای شناسایی و نابودی انواع تومورهای سرطانی آموزش بدهد.

این واکسن آزمایشی که عملکردی مشابه واکسن‌های کرونا دارد، به جای هدف‌گیری یک نوع خاص از سرطان، به سلول‌های ایمنی بدن دستور می‌دهد که به ویروس حمله کنند و با سلول‌های تومور مقابله کنند. این روش می‌تواند نقطه آغازی برای ساخت واکسن‌هایی باشد که علیه انواع سرطان مؤثر هستند.

در آزمایش‌های انجام‌شده بر روی موش‌های مبتلا به ملانوما (نوعی سرطان پوست)، این واکسن توانسته تومورهایی را که در برابر داروهای قبلی مقاوم بوده‌اند، نابود کند. همچنین در مدل‌های دیگر از جمله سرطان مغز، پوست و استخوان، واکسن توانسته بدون کمک هیچ درمان کمکی دیگری، تومورها را از بین ببرد.